1
0
Söz gözəl olursa-olsun nə qədər,
Pis əda o sözü tamam məhv edər.
Nizami Gəncəvi
Bu günlərdə bir yazı dərc etmişdim. Dostlarımdan biri mənə zəng etdi ki, sən oradakı çalır sözünü çıxar onun əvəzinə, ifa edir yaz. Soruşdum ki, bu çalmaq sözündə nə bir qəbahət var axı? Bildirdi ki, indi o pis məna verir. O söz sənə problem yaradar.
Əcəba… işə düşmədik? “Çalır Əhməd Bakıxanov adına insturmental ansanbl” , “ qarmonda çalır İsrafil”, “ gitarada çalır Rəmiş”. Bu, cavanlıqdan ən ləzzət aldığım sözlərdən biri idi.
Yaxşı bir musiqiçi çalanda dərhal televiziyanın qarşısına keçirdik. Ailəlikcə oturub hansısa tanınmış sənətkarın çalmağına qulaq asardıq.
İndi isə çalmaq sözü pornoqrafik mahiyyət alıb. Başa düşə bilmirəm bu çalmaq nə kriminal bir sözdür ki, mən onu yazıda istifadə etməyim? Hələ bu azmış kimi, dostum dediyi kimi mənə problemdə yarada bilər.
Ruslar bu gün də bu sözdən əvvəlki kimi istifadə edirlər. “ ispolnyayet” yəni çalır. Amma bizdə çalmaq eyib və tərbiyəsizlikdir. Qardaş, musiqi alətlərində ya ifa edirlər, ya da ki, çalırlar. Sinonim sözlərdir. Hansısa bir axmaq ailəsi ilə etdiyi seksual hərəkəti “ çalmaq” adlandırıb və bütün ölkəyə etdiyi əcaib hərəkətin adını bu cür elan edibsə kimə nə? Əgər arvadlarının başına gətirdiyi oyunu ləzginka adlandırsaydılar, deməli biz bu gözəl rəqsin adınada tərbiyyəsiz bir söz kimi baxardıq?! Belə çıxır ki, hə…
Sazda çalır aşıq Ələsgər, , aşıq Pənah, aşıq Əhliman… nə gözəl səslənir
Yaxşı yadımdadır “ Bilgəh”- sanatoriyasında görkəmli sənətkar , ustad aşıq Kamandarla iki nəfərlik lyuks otaqda dincəlirdik . Günlərin birində gecə saat 2-3 radələrində aşıq məni yuxudan oyatdı dedi ki, ay Rza müəllim, təbim gəlib, səninçün bir saz çalmaq istəyirəm. Müalicdə oluğuma baxmayaraq yerimdən qalxıb çarpayıda oturdum “çal aşıq, gecə saat 3 olsa da çal, sənin sazının səsini gecənin bu vaxtında eşitmək hər adama nəsib olmur. Özüdə canlı”,-dedim.
Alətini sinəsinə aldı, Elə çaldı ki, tüküm biz durdu. Feyziyab oldum . Müalicədən daha çox xeyir etdi mənə bu ifa.
Stresdə, gərgin vəziyyətdə olanda, yuxuya gedə bilməyəndə xəyalımda həmin gecəyə qayıdıb sakitləşirəm.
Hər dəfə televiziya və yaxud radioda onun ifasını dinləyəndə həmin gecə yadıma düşür. Darıxıram, həmin unudulmaz gecəyə qayıtmaq istəyirəm.
“Yeddi oğul istərəm” flimində Gəray bəyin “Yanıq Kərəm”-i ifa edən aşıq Ədalətə yana-yana dediyi “çal aşıq, çal” -sözü min ildə bundan sonra xatirimizdən silinməyəcək. Nə Gəray bəyin xiffətli sözü, nə də Ədalətin “yanıq Kərəm”-i
Bəsdir min illərdən bəri hamının birmənalı şəkildə qəbul etdiyi sözləri təhrif edib, mənasını əcaib bir formaya salıb xalqa sırışdırdınız.
Vay o günə ki, hər hansısa bir gəncin atası yaxşı klarnet, yaxud saksafon ifaçısı ola. Belə çıxır ki, onun övladı bunu ya gizlətməlidir, yada ki, xalq arasına çıxmamalıdır. Təkcə ona görə ki,onun atası hansısa bir alətdə çalır.
Çalmaq yaxşı sözdür. Gözəl söz olaraq da qalmalıdır. Sonda bu söz mahiyyətini dəyişib leksikonumuzda tamamilə başqa mənada işlənəcəkdir. Gələcək nəsil isə bunun əvvəlki mahiyyətini bilməyəcəkdir.
Çalmaq, elə çalmaqdır. Tərbiyyəsiz, mənəviyyatdan kənar insanların nəzərdə tutduğu isə MİNET adlanır, ey milli Minetçiklərimiz!!!
Rza Pənah Xaber.org
